Phanh đĩa gốm có nhược điểm gì?

Trong lễ ra mắt mẫu Porsche 911 series 992 phiên bản 2020 ở Australia, tạp chí Wheels đã có cuộc trao đổi với ông Paul Watson – đại diện kỹ thuật của Porsche tại nước này. Khi cuộc trao đổi chuyển sang đề tài phanh đĩa gốm carbon, ông Watson đã gây bất ngờ cho phóng viên khi nói rằng: “nếu bạn lái xe trên đường đua (hoặc đường không giới hạn tốc độ) thì chúng tôi luôn khuyên dùng phanh đĩa bằng sắt thôi”.

Đây thực sự là một thông tin gây sốc, xét trong bối cảnh phanh đĩa gốm lâu nay vẫn được giới thiệu như một vũ khí trên đường đua.

Ông Watson giải thích rằng “phanh đĩa gốm có thể kém đi nếu bạn đạp phanh liên tục ở tốc độ cao” và rằng “sự tích tụ nhiệt sẽ làm giảm chất lượng sợi carbon trong đĩa phanh.” Rô-to sẽ hỏng dù làm bằng gì đi nữa.

Ngữ cảnh để ông Watson đưa ra thông tin trên là khi ông nói rằng, “Khi chúng tôi lần đầu tiên ra mắt phanh đĩa gốm, chúng tôi đã nói với mọi người rằng về cơ bản là khi nào xe vào bãi phế thải thì phanh mới hỏng, đến khi mọi người mang xe ra đường đua chạy và sau đó quay trở lại nói với chúng tôi rằng “Phanh hỏng rồi’.” Vấn đề không phải là chỉ dừng lại ở giá trị vận hành của phanh đĩa gốm carbon, mà là mối tương quan giữa chi phí với tính năng vận hành so với phanh bằng sắt.

Brembo từng quảng cáo phanh đĩa gốm carbon SGL của hãng có tuổi thọ tới 100.000 dặm (160.000 km). Hãng sau đó đã thay lời khi nói rằng chúng có tuổi thọ dài gấp 4 lần và má phanh rõ ràng là ít hỏng hơn so với đĩa phanh bằng gang. Mức tiêu thụ nhiên liệu của xe chắc chắn cũng khác nhau.

Lướt nhanh một vòng qua bất kì diễn đàn Porsche nào cũng có thể tìm được minh chứng cho lời ông Watson. Từ cách đây 5 năm đã có các tranh luận trên diễn đàn về việc liệu phanh đĩa gốm carbon của Porsche Carbon Ceramic Brakes (PCCB) có xứng với giá bán và chi phí thay thế của nó không. Porsche bán phanh PCCB với giá 8.520 USD cho dòng 911 series 992 và 9.210 USD cho  xe 911 GT3. Giá thay một bộ rô-to trục trước là 11.500 USD. Giá một bộ phanh đĩa gốm OEM làm riêng cho xe Porsche là 14.949 USD, 21.895 USD hoặc 29.000 USD nếu của hãng Brembo. Và chúng phải đi cùng má phanh đắt tiền, loại chuyên biệt.

Giá tiền đó đắt hơn rất nhiều so với phanh đĩa gang thông thường. Ví dụ, một bộ phanh bằng thép của Brembo có giá chỉ bằng 1/3 phanh đĩa gốm cũng của Brembo; một bộ phanh AP Racing có giá chỉ bằng 1/4. Đó là lý do vì sao một số người khuyên nên mua một bộ phanh đĩa thép Brembo và cất bộ phanh đĩa gốm PCCB đi, khi nào bán xe hãy mang ra lắp, và tại sao trên YouTube đầy rẫy video các chủ xe Porsche đổi phanh đĩa gốm carbon. Một điểm cần lưu ý là phanh carbon nổi tiếng là “mong manh dễ vỡ”. Nếu thợ sửa mà làm mẻ rô-to thì hoá đơn sửa xe sẽ thêm một khoản không nhỏ.

Bộ phanh carbon nhẹ hơn, nhìn “cool ngầu” hơn, và bền hơn nhiều so với đĩa phanh bằng gang trên đường thông thường. Chúng cũng không tạo ra chút bụi phanh nào. Theo một tài liệu của Đại học bang Washington, lượng đồng có trong bụi phanh xe trong một phút đủ giết chết một con cá hồi ở tây bắc Thái Bình Dương. Một nghiên cứu khác của Hiệp hội Sinh thái Mỹ cũng cho kết quả tương tự.

Do đó, khi tạp chí Wheels hỏi ông Watson rằng vậy thì phanh đĩa gốm carbon là dành cho ai, thì ông trả lời: “Đó là những người không thích rửa xe. Chúng không để bụi phanh tích tụ, nên đó là một ưu điểm.”